Ələvilər haqqında

Ələvilər başqa adı Nusayrilər – imami şiələrdən ayrılmış bir firgədir. Ələvilər şiə firqələrindən biri hesab olunur və hal-hazırda Suriya, Livan və Türkiyənin bəzi nahiyələrində yaşayırlar. Etiqadlarını İsmaili şiələrin batınıya prinsipi əsasında qururulub. Bu səbəbdən ələvi əqidəsinin nə olduğunu anlamaq üçün ismaili şiələrin və batınıya prinsipin yaranmasına mütləq nəzər salmag lazımdır.
     
Şiəlikdə batınıya  prinsipin yaranmasi 
Hicrə ilə 2-ci əsr ortalarında Cəfər əs-Sadiqin[1] böyük oğlu İsmail dünyasını dəyişir. Şiələrin imamət aqidəsinin qaydalarına görə İsmail 7-ci imam olub müsəlmanları və bəşəriyyəti idarə etməli idi. Buna görə onun dünyadan evlad goymamış  getməsi  şiələrin arasında növbəti parçalanmaya səbəb olur. Şiələrin bir qismi imamət qaydalarını dəyişərkən Cəfərin kiçik oğlu Musa əl-Kazımı özlərinə bəşəriyyəti idarə edən imam seçdilər, onlarla razı olmayanlar  isə, şiəliydə əvvəlcədən qoyulmuş qaydaya əsasən ölən İsmailı imam görürdulər. Amma  onların iddiyalarına görə İsmail ölməyib, lakin qeyb olub və bir zaman zuhur edib qayıtmalıdır.[2] İsmaililər platonizm, zərdüştlik, manixeylik və xristian kimi dinlərin  elementlərindən istifadə edərək,  mürəkkəb bir ezoterik din yaratdılar.

İsmaili şiələr dinlərini zahiriya və batıniya adlanan iki  hissəyə bolüllər. 
Zahiriya- zahirdən olan davranışdır, yəni camaat arasında. 
Batınıya isə - həqiqi etiqadlarıdır, və bu etiqad şiə  olmayanlardan hər tərəfli gorunmalıdır. Batıniya doktrinasında sehr və kabala metodlarından istifadə olunur, bundan başqa hərf və rəgəmlərə boyuk əhəmiyyət verilir.

İsmaililərin etiqadlarına görə bəşəriyyət dövrlər üzrə inkişaf edir: 7 dövr var, hər dövrü bir peyğəmbər açır - Adəm, Nuh,İbrahim, Musa, İsa, Muhamməd (s.a.s.), 7-ci isə İsmaildir. Hər peyğəmbərin 7 imamı var və hər 7-ci imam növbəti dövrün peyğəmbəri olur. Beləliklə ismaililər özlərinin 7-ci imamı sayılan İsmailin zuhurunu gözləyirlər və ona Məhdi adını veriblər. Onların iddiyalarına görə İsmail (Məhdi)  peyğəmbər rolunda zuhur edib bəşəriyyətin sonuncu 7-ci dövrünü  açmalıdır.

Iranda sunnilərin vəziyyəti

 

       Bismilləh

İranda 20 milliondan çox sunni musəlman yaşayır. Bunlardan əksəriyyəti İranın periferiyyasında, yəni sərhədlərdə yerləşən vilayətlərdə məskunlaşır ( xərtəyə bax). 

Bunlar aşağıdakilardır: Horasan, Kurdistan,Belucistan, Horməzkan, Buşer, Turkmensəhra, Ceylanın Təvəliş və Anbaran rayonları və s.   İranın mərkəz hissəsində yaşayanların  isə əksəriyyəti şiələrdir.  

İran inqlabından əvvəldə İranda yaşayan sunnilərə nə siyasətdə, nə iqtisadiyyətdə, nə də mədəniyyətdə şiələr tərəfindən muhum bir rol aparamağa imkan verirləmişdir.

Buna baxmayaraq İran sunniləri  Xomeyninin inqlabına dəstəq oldular. Amma Xomeyni hoküməti ələ alan kimi sunnilərə qarşı zülm etməyə başladı. Yeni qurulmuş şiə dövlətin əli ilə İranda çoxsaylı sunni alimləri öldüülmüşdür. Sunni vilayətlərində məcburi şiələşmə prosesslərinə start verilmişdir. 

 Hal-hazırda İranda sunnilərə qarşı olan munasibət:

1). Şiələr öz dinlərini açıq-aydın yaymağında və hər bir işində azad olduğda, sunnilərə bunlar hamısı qadahandır. Bundan başqa hökümət hər tətəfli cəhd göstərir ki  sunnilər   yaşanan vilayyətlərdə sunni məshəbi şiəliynən əvəz olunsun, çunki şiələr bilir ki Sunni əqidəsi yayılan yerdə şiəliyin batil olduğu aydın olur.

2). İran "İslam"( ŞİƏ) Respublikasının numayəndələri hər zaman həm dövlətin dahilində həm də xaricində səslənir ki guya İranda sunnilər üçün öz məshəbini yaşamağında və onun dəvətində  heç bir problem yoxdur, guya sunnilər və şiələr arasında heç bir ayrılma və problemlər yoxdur və guya sunnilərnən şiələrin haqqları eynidir. Bütün bunlar ağ yalandır. Əslində isə İran şiə dövləti  həm dahilində həm də xaricində sunni məshəbinə  qarşı düşmənşilik siyasətini həyatə keçirir.

Şiələrin Qurana təfsir verməsi

Xomeyni “Kəşful Əsrar” (səh 151) kitabında deyir: “Bunu qeyd etmək lazımdır ki,Quranda yüzlərcə ayə imamlardan və imamətdən bəhs etməkdədir.Amma,bu açıq şəkildə Quranda  ifadə edilmir.”

Həmçinin, yazır: “Bunu bilmək lazımdır ki,Quranda Əli (r.a) haqqında ayələr sayılmayacaq qədər çoxdur.” (“Kəşful Əsrar” səh 197)

Bu tədqiqi üçün yazılması lazım olan ayrıca bir kitab mövzusudur.Biz,fəqət bir neçə nümunələrlə kifayətlənəcəyik.Nümunə olaraq,Kuleyninin “Kafi” kitabında bir neçə şiə versiyası olan ayələr haqqında bəhs edən hədislər nəql ediləcək, haşiyədə isə əsl ayələr qeyd olunacaqdır.

(1/ 417): Cəbrayıl Muhəmməd (s.a.s)-ə bu ayə ilə nazil olmuşdu: “Əgər bəndəmizə Əli haqqında nazil etdiyimizə şəkkiniz varsa, siz də  ona bənzər bir surə gətirin və doğru danışanlarsınızsa Allahdan savayı bütün şahidlərinizi gətirin.”

Əsl ayə belədir : “Əgər qulumuza nazil etdiyimizə şübhə edirsinizsə və doğru deyirsinizsə, onda ona bənzər bir surə gətirin və Allahdan savayı bütün şahidlərinizi köməyə çağırın!” (Bəqara 23)

(1/416) Abdullah ibn Sinan Əbu Abdullahdan rəvayyət edir: ”Bu ayə belə nazil olmuşdu. “Biz bundan əvvəl Adəmlə Muhəmmədi, Əlini, Fatiməni, Həsəni, Hüseyni və onların nəslini (unutmamağı) tövsiyyə etmişdik.Lakin o, əhdi unutdu və Biz onda əzm görmədik.” Sonra imam dedi: “Allaha and olsun ki, Muhəmməd (s.a.s)-ə ayə belə nazil olmuşdur.”

Əsı ayə belədir: “Biz bundan əvvəl Adəmlə də əhd bağlamışdıq. Lakin o, əhdi unutdu və Biz onda əzm görmədik.” (Taha 115)

Təqiyyə nədir?

Bismilləhir Rahmənir Rahim
Əlhəmdulilləhi rabbil aləmin vas salətu vas sələmu aləəşrafil ənbiyəi valmursəlin. Seyyidinə va nəbiyyinə Muhəmmədin va alə əlihi vaashəbihi əcməin. 
Amməba’du:

12 imamçılarda təqiyyə əqidəsi 

Tarix boyunca islami düşüncə tərzlərinin, çoxlusayda intellectual cərəyanların və müxtəlif fikirli bir-birindən fərqli əqidəvi məzhəblərin meydanagəlməsi hamımıza məlumdur.Lakinonlarında əksəriyyəti hiyləgər və rəngarəng olub.Aralarındakı ən bacarıqlıları cəmiyyətlərə xoş və mülayim sözlərlə daxil olaraq nüfuz sahibləri olmağa çalışıblar.Bu cərəyanlardan müxtəlif cəmiyyətləri çərəsində, insanların qəlblərinə yol taparaq rəvanlıq gətirən, rafizilik əqidəsi, daha çox üstünlük təşkil edir.Bu əqidənin davamlı şəkildə yaşaması üçün yəhudi mənşəli üsullarından və suniyolla mükəmməl hazırlanmış müxtəlif ünsürlərdən geniş istifadə olunmuşdur.Bu cərəyanın davamçılarının ən yaxşı mənimsədikləri isə “təqiyyə” əqidəsi olmuşdur.Hansıki, “təqiyyə” deyilən bu üsul onların ən güclü silahlarından birinə cevirilib.Bunun əqidədən və dindən olmasını iddia edərək, hələ erkən yaşlarından bəri bu əqidə üzrə təlim-tərbiyə alaraq böyüyüblər.İllər boyunca bu əqidə sahibləri gizli şəkildə yaşayıb, əqidələrini gizlədib və fikirlərini ört-basdır ediblər.İranda yaranan sufi dövlətinin qiyamına qədər,bunların kitabalrında gizlin saxlanılan bu fikirlərin çoxu hələ üzə çıxmamışdır. Xomeyninin inqilabının qələbəsindən sonar artıq yavaş-yavaş aşkarolunmağa başladı.Yazıçı Avadəş Şənəvi deyirki: “Nəvaxtki, mənonların kitablarını qələmə almağabaşladım, bu məzhəb haqqında müsəlman aləminə məlumat vermək qərarına gəldim. Onların əqidəsindən çoxlu fikirlər qaranlıq və naməlum qalmaqdadır.Bu məzhəbin təsisçiləri “təqiyyə” əqidəsini, rafiziliyin ənmühum substrat fikirlərindən və rükunlarından birinə çeviriblər.Hətta dinin 9-da 10-cu hissəsi sayırlar.

Bir rəvayətdə Əbu Abdullah Əbu Ömərə belə deyir: “Ey Əbu Ömər dinin 9-da 10 hissəsi “təqiyyə”-dir. Təqiyyəsi olmayanın dini yoxdur”.

Həmçinin Əbu Abdullahdan gələn digər bir rəvayətdə belə deyilir: “Dininiz üçün qorxun və onu təqiyyə ilə gizlədin. Təqiyyə etməyənin imanı yoxdur.Siz insanlar içərisində, quşlar arasındakı balarası kimisiniz. Əgər quşlar balarılarının yuvalarında nə olduğunu bilsələr, orada heçnə qalmaz, hamısını yeyib qurtararlar. İnsanlarda həmçinin belədir.Əgər onlar sizing daxilinizdə olanları və əhli-beytə olan sevginizi bilsələr, dilləri ilə size yeyərlər.Sizin üçün təqiyyəni gizlindədə, aşkarda da caiz hesab edirəm”.(Baxəl Kəfidətəqiyyəfəslindəkiburəvayətlərə, 2-ci cild, səhifə 217/218).